همهی ما دوست داریم فضایی دلباز و سبز و خارج از فضای خانه داشته باشیم تا هر وقت دوست داشتیم بیرون برویم و حال و هوایی عوض کنیم. طراحی محوطه ساختمان، موضوعی است که امروزه مورد توجه زیادی قرار گرفته است. اگر شما هم به دنبال ایجاد فضایی برای محوطه خود هستید تا ایام قرنطینه را در فضایی زیبا و دلنشین و سبز بگذرانید با این مطلب از ایده چین همراه باشید.
طراحی محوطه ساختمان
طراحی محوطه ساختمان، جانمایی و به کار بردن عناصر و المانهای مختلف در یک فضا است. طراحی محوطه دارای اصول مشخصی است که برای رسیدن به یک محوطه زیبا و جذاب رعایت آنها لازم است. همچنین در طراحی محوطه (ویلا، باغ، حیاط، بام و..) برخی از عناصر به کمک شما میآیند تا فضایی کاربردی و زیبا طراحی کنید. در ادامه مطلب ابتدا به اصول طراحی محوطه ساختمان از نظر ساختار و فرم قرارگیری عناصر میپردازیم و پس از آن عناصر و المانهای لازم برای طراحی محوطه را معرفی کردهایم.
اصول طراحی محوطه ساختمان
با استفاده از این اصول طراحی، میتوانید محوطهای زیبا و با فرمهای متناسب داشته باشید. این شش اصل طراحی محوطه را به خاطر بسپارید:
- وحدت
- تاکید
- تعادل
- مقیاس
- ریتم
- سادگی
1. وحدت:
وحدت در طراحی محوطه ساختمان یعنی همه عناصر باهم پیوستگی و ارتباط بصری دارند و وقتی وارد محوطه ای میشوید هیچ چیز را جدا از دیگری حس نمیکنید.
2. تاکید یا تمرکز:
تاکید یا تمرکز در طراحی محوطه ساختمان با استفاده از نقطه کانونی ایجاد میشود. نقطه کانونی یک جزء از ترکیب کل محوطه است که در نگاه اول توجه را به خود جلب میکند. عنصر یا فضایی که نقطه کانونی ایجاد میکند میتواند از نظر اندازه، بافت، رنگ، شکل و.. با بقیه قسمتهای محوطه متفاوت باشد. مثل وجود یک تک درخت در مرکز حیاط که بزرگتر از بقیه است. استفاده درست از عنصر کانونی جهت ایجاد تاکید در محوطه میتواند تنوع به وجود بیاورد.
3. تعادل:
تعادل در واقع وجود نیروها در هر طرف از فضا است. وقتی وارد فضایی میشویم ناخودآگاه چشمهای ما به دنبال وزن کردن دوطرف فضا نسبت به یک محور عمودی فرضی است. مثلا فضای دو طرف مسیر عبور را میسنجیم و دیدن یک درخت قطور و بلند در یک طرف آن سمت را سنگینتر برایمان جلوه میدهد. تعادل در طراحی محوطه ساختمان به دو شکل تعادل متقارن و تعادل نامتقارن ایجاد میشود.
4. مقیاس و تناسب:
مقیاس و تناسب در محوطهسازی یعنی همهی عناصر نسبت به اندازههای انسانی و اندازهی فضا هماهنگ باشند. همچنین اجزای محوطه ساختمان نسبت به یکدیگر اندازههای متناسبی داشته باشند.
5. ریتم:
ریتم شامل تکرار است و به وسیلهی تکرار عناصر مشابه، به ترکیب محوطه وحدت میدهد. مثلا در طول یک مسیر عبور ممکن است چهار درختچه وجود داشته باشد و یک درخت بلندتر از بقیه و دوباره چندین درختچه و یک درخت و همینطور این ترتیب قرارگیری یک ریتم را ایجاد میکند.
6. سادگی:
سادگی یعنی با حداقل تعداد اجزا و عناصر، حداکثر کاربرد و مفاهیم را ایجاد کنیم. یکی از اصول ضروری در طراحی محوطه ساختمان رعایت سادگی است و از آشفتگی جلوگیری میکند.
عناصر مهم طراحی محوطه ساختمان
تمام این اصولی که برای طراحی محوطه ساختمان نام برده شد با استفاده از اجزا و عناصری ایجاد میشود که در محوطه به کار میروند.
اصولی که باید در محوطه سازی به آن توجه شود:
- مبلمان و فضای نشستن
- در نظر گرفتن سایه بان
- آتش دان و شومینه
- نورپردازی
- سنگ فرش محوطه
- گیاهان در محوطه سازی
1. مبلمان و فضای نشستن در طراحی محوطه ساختمان
فضای نشستن در محوطه ساختمان را فراموش نکنید، مبلمانی که در طراحی محوطه به کار میروند میتواند از جنس چوب، آلومینیوم، استیل، پلاستیک و.. باشد. انتخاب مبلمان در طراحی محوطه به عوامل مختلفی از جمله، آب و هوای منطقه، تعداد افرادی که قرار است از مبلمان استفاده کنند، مساحت محوطه ساختمان، قابل جابهجایی بودن و.. بستگی دارد.
2. سایهبان در طراحی محوطه ساختمان
یکی از مواردی که باید در طراحی محوطه ساختمان مورد توجه قرار بگیرد، طراحی سایهبان و آفتابگیر است. آلاچیق، پرگولا، سایهبان چتری و پارچهای میتوانند این نقش را در محوطه ایفا کنند. سایه بانها و آلاچیقها در روزهای بارانی هم به راحتی قابل استفاده هستند و فضای دنج و حفاظت شدهای را برای شما در مقابل آفتاب و باران ایجاد میکنند.
3. آتشدان فضای باز و شومینه در طراحی محوطه
یکی از عناصر انرژی بخش که امروزه در طراحی محوطه خانه ها مورد توجه طراحان و کارفرماها قرار دارد استفاده از آتشدان فضای باز است. آتشدان و شومینه میتوانند عنصر آتش را به محوطه شما بیاورند. وجود آتش در محوطه حس گرما و انرژی را برایتان به ارمغان میآورد.
4. طراحی نورپردازی محوطه ساختمان
برای اینکه بتوانید شبها هم از محوطه ساختمان استفاده کنید، باید به نورپردازی محوطه توجه کنید. نورپردازی در طراحی محوطه ساختمان از موارد با اهمیتی است که امنیت، زیبایی و کاربرد محوطه بیرونی را برایتان میسر میکند. نورپردازی در طراحی محوطه در انواع مختلفی از جمله؛ چراغهای روشنایی با ارتفاعهای مختلف، چراغهای روشنایی دیواری، نورپردازی داخل آب و استخر و… انجام میشود.
5. طراحی آبنمای محوطه ساختمان
همهی ما از وجود صدای آب در محوطه احساس آرامش میکنیم و این عنصر در معماریهای سنتی ایران هم نقش مهمی بازی میکند. یکی از عناصری که در محوطهسازی اغلب افراد به آن توجه میکنند طراحی آبنما در محوطه است. مهمترین موضوع در استفاده از آبنمای محوطه باز وجود فضای کافی و مناسب برای نصب و یا ساخت آبنمای محوطه است. آبنماها در اندازههای مختلفی و به صورت پیش ساخته و یا در محل ساخته می شوند. یک آبنمای زیبا میتواند نقش عنصر تاکید یا نقطهی کانونی را در طراحی محوطه ساختمان داشته باشد.
6. سنگفرش محوطه سازی
یکی از عناصر جذاب برای طراحی مسیرهای عبور در محوطهسازی استفاده از سنگ است. سنگفرش محوطهسازی انواع مختلفی دارند. ابعاد و اندازه و رنگ و طرحهای سنگ در انتخاب آنها برای سنگفرش محوطه اهمیت دارد. یکی از کارهای جذابی که میتوان برای مسیرسازی محوطه ساختمان از آن استفاده کرد ترکیب گیاه و سنگ است.
7. گیاهان محوطهسازی
یکی از عناصر مهم در محوطه سازی ساختمان، گیاهان هستند. گیاه عنصری است که به طراوت و زنده بودن فضای محوطه شما کمک میکند. یکی از تفاوتهای اصلی فضای داخلی و محوطه بیرونی ساختمان گل و گیاه آن است. گیاهان مختلفی از درختان همیشه سبز و خزاندار گرفته تا گلهای فصلی که فقط یک فصل عمر میکنند، برای طراحی محوطه استفاده میشوند. انتخاب گیاهان برای طراحی محوطه باید بر اساس شناخت گیاهان مناسب با فضای شما و بر اساس مساحت و عواملی مانند خاک و نور و آب و اقلیم و.. انجام شود.
نکات مهم درباره طراحی محوطه ساختمان:
در انتخاب مصالح برای استفاده در بخشهای مختلف محوطه به اقلیم و شرایط منطقه خود توجه کنید تا مصالح انتخابی شما استحکام و پایداری کافی را داشته باشند.
در طراحی گیاهان مناسب برای طراحی محوطه، به میزان آب مورد نیاز آنها برای رشد توجه کنید، تا حداقل آب کمتری صرف آبیاری گیاهان محوطه شود.
استفاده از انرژیهای پایدار را فراموش نکنید، مثلا میتوانید از سلولهای خورشیدی در طراحی و استفاده از انرژی خورشیدی برای نورپردازی محوطه استفاده کنید.
به خاطر داشته باشید بین رنگ و فرم مبلمان، مسیرهای گذر، نمای ساختمان و.. هماهنگی وجود داشته باشد.
در طراحی محوطه نیازهای افراد خانواده و کودکان را فراموش نکنید.
برای طراحی محوطهای جذاب و کاربردی، حتما با یک مهندس متخصص در این زمینه مشورت کنید.