قرن ها است که ایرانیان بر روی فرش هایی زندگی می کنند که از هنر ، خلاقیت و مهارت دست یک بافنده ایرانی خلق شده است. حال آنکه مدرنیته در فرهنگ و هنر ایرانی نیز نفوذ کرده و روزبه روز شاهد افزایش نوآوری در این صنعت دیرینه هستیم. فرش چهل تکه یکی از خلاقیت های پیاده شده بر فرش های دستباف قدیمی و آسیب دیده است. که به جان فرسوده فرش اقلیم های گوناگون ، روح دوباره ای بخشیده.
آوازه اصالت و زیبایی فرش ایرانی برای قرن ها است که در گوش جهانیان پیچیده و فرش ایرانی همواره در سراسر جهان یکه تاز و بی رقیب باقی مانده است. در ادامه مطلب به چیستی و چگونگی بافت فرش های چهل تکه بیشتر می پردازیم. با ما همراه باشید
فرش چهل تکه چیست؟
فرش کلاژ یا فرش چهل تکه ، فرش دستبافی است که از گردآوری و به هم بافتن 40 تکه جداشده از فرش های عمدتاً قدیمی و آسیب دیده ، به وجود می آید. هنر فرش چهل تکه صرفاً به بریدن تکه ها و سرهم بندی دوباره آن ها نیست؛ انتخاب طرح ها و نحوه چیدن آن ها در کنار یکدیگر ، به دست یک کارشناس کار بلد رقم می خورد و انتخاب ها به گونه ای است که فرشی پر مفهوم و زیبا بافته می شود.
هر یک از این تکه ها می تواند از اقلیم های مختلفی باشد و درنهایت این ذوق طراح ایرانی است که از کنار هم نشاندن نقش های متفاوت ، هنر جدیدی خلق می کند. در نتیجه ، هرچه فرش های استفاده شده از فرهنگ و اقلیم های بیشتری جمع آوری شده باشند ، فرش کلاژ دستباف نهایی نفیس تر است. اما دلیل آن چه می تواند باشد؟
فرش های دستباف ایرانی با توجه به فرهنگ ، هنر ، خلاقیت و مهارت بافنده آن ، طرح و نقش های متفاوتی دارند. در هر اقلیم با توجه به مواد اولیه و مواد طبیعی موجود برای تهیه رنگ ، تفاوت های زیادی در نتیجه به وجود می آید.
به عنوان مثال ، در مناطقی که عصاره آلبالو و حشره قرمز دانه ، شاه توت ، ریشه روناس و حتی نوعی صدف دریایی به نام صدف ارغوان در دسترس باشد ، ساکنین به رنگ قرمز بیشتری دسترسی دارند؛ در نتیجه عمده پارچه ها و فرش ها دارای نقش هایی به رنگ قرمز هستند.
این برای مناطق دیگر و مواد اولیه تولید رنگ آن ها به شکل دیگری است؛ در جایی رنگ سبز در هنر فرش بافی پررنگ تر است و در جای دیگر آبی ، قهوه ای یا زرد.
انواع فرش های چهل تکه
دو معیار در دسته بندی انواع فرش های چهل تکه داریم که به خوبی می توانند بیانگر ویژگی آن ها باشند. فرش های چهل تکه بسته به نوع بافنده به دو نوع فرش کلاژ دستباف و فرش کلاژ ماشینی تقسیم می شوند.
با وجود اینکه فرش های چهل تکه در ابتدا همگی از نوع دستباف بودند ، مشاهده استقبال بسیار خوب جهانی از این هنر فرش بافی باعث شد تا بسیاری به فکر تولید نوع ماشینی و ارزان تر آن بیفتند. بنابراین ، فرش کلاژ ماشینی نیز به بازارها آمدند و اکنون آنچه در بازار می بینیم ، عمدتاً از نوع ماشینی هستند.
اگر به پشت فرش های چهل تکه نگاهی بیندازید ، متوجه می شوید که در اغلب آن ها از آستر چرم یا جاجیم برای زیباسازی پشت فرش استفاده شده است. به این ترتیب ، از این منظر نیز فرش های چهل تکه به سه نوع فرش کلاژی پشت چرم ، فرش کلاژی پشت جاجیم و فرش کلاژی بدون آستر دسته بندی می شوند.
استفاده از این آسترها علاوه برافزایش زیبایی فرش ، موجب عدم سرخوردن فرش بر روی پوشش سرامیکی یا پارکت ها می شود که نکته کاربردی پراهمیتی است.
