وال پست چیست؟ هدف از وال پست در ساختمان سازی چیست؟ وال پست وظیفه انتقال نیرو از دیوار به فریم ساختمان را دارد که به واسطه این انتقال نیرو، دیوار دچار تخریب و آسیب دیدگی نخواهد شد. در واقع مزیت وال پست در ساختمان مقاوم‌سازی آن است. خصوصا اگر ساختمان در شهرهای زلزله‌خیز است. استفاده از وال پست می تواند تضمین کننده عملکرد مناسب سازه شود.در واقع مقاوم سازی ساختمان در مقابل بالایای طبیعی می باشد. به همین دلیل اخیرا شرکت های مهندسی تحقیقات تخصصی خود را در صنعت ساختمان به سمت وال پست برده اند. در این مقاله از ایده چین در کنار ما باشید تا با جزئیات وال پست بیشتر آشنا شوید.
خود واژه وال پست چیست؟
عبارت وال پست wall/post متشکل از wall و post است:
1) wall یعنی دیوار
2) post : قطعه‌ای بلند و محکم از چوب یا فلز که به صورت قائم در زمین نصب میشود؛ برای نگهداشتن چیزی یا بع‌نوان نشانه.
بنابراین ترکیب wall/post یعنی: نگهدارنده دیوار.
فواید وال پست ساختمان چیست؟
وال پست یک المان غیر سازه ای است که اجرا و عدم اجرای آن به نظر مهندس طراحی ساختمان بستگی دارد. وال پست در اصل به معنی نگهدارنده دیوارمی باشد. قاب‌های ساختمان باید به نوعی ساختمان را در برابر نیروهای طبیعی حفظ کنند. مثلا امواج زلزله، قدرت طوفان یا حتی افنجارهای مهیب.
انواع وال پست
وال پست دو نوع می باشد: وال پست قائم و وال پست افقی. نحوه عملکرد وال پست قائم و افقی به گونه ای است که باعث ایجاد درگیری دیوار با اسکلت و در نتیجه استحکام بخشیدن به دیوار می شود.
انواع وال پست از نظر اجرایی به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شود. همان گونه که قبلا نیز به این نکته اشاره شد، یکی از روش های اجرای وال پست با استفاده از انکربولت صورت می گیرد.
از روش های دیگر می توان به اجرای تسمه دور ستون، اتصال دیوار به ستون به واسطه استفاده از میلگرد، مهار دیوار به واسطه تعبیه میلگرد در داخل ستون ها، استفاده از میلگرد در کف برای مهار دیوار، مهار دیوار از طریق عبور میلگرد در داخل سوراخ قالب ها و اجرای وال پست اشاره کرد.
نوع اتصال وال پست باید به گونه ای باشد که اجزاء قائم در سقف و کف ساختمان مهار شوند. به این منظور قبل از بتن ریزی داخل قالب ها، پلیت جایگزین شده و پس از پایان بتن ریزی از پلیت ها برای نصب وال پست ها استفاده می شود. از دیگر روش های جایگزینی پلیت ها می توان به استفاده از انکر بولت ها اشاره کرد.
وال پست ساختمان: مهارکننده سازه
بعضی اوقات شاید شما فکر کنید دیوار فقط یک جداکننده است. چیزی که نمی‌گذارد غریبه‌ها و سارقان به محیط خانه یا ساختمان وارد شوند. در دانش سازه و ساختمان دیوار نقش مهمی دارد و از اجزای مهم سازه می باشد. دیوار سبب مقاومت ساختمان میشود. اجزای تشکیل‌دهنده دیوار شامل:
- ملات یا چسباننده
- مدول هایی متشکل از مصالح مثل بلوک، اجر و سفال
این اجزا به جز تکیه گاه ثقلی زیرین خود، در برابر نیروهای افقی هیچ مهارکننده‌ای ندارند. حال وال پست ساختمان این نیروها را تقبل می‌کند؛ به این ترتیب نمی‌گذارد نیروهای ثقلی باعث واژگونی سازه شوند.
زلزله و رفتار وال پست ساختمان
قبل از هر چیزی باید بگوییم که قاب‌های سازه معمولا 2 المان دارند:
- المان سازه ای قائم (ستون)
- المان افقی سازه ای (تیر)
شکل کلی قاب اغلب چهارگوش یا قائم الزاویه است. در هنگام وارد شدن نیروهای افقی این چهارگوش تحت تاثیر نیروی زلزله قرار می گیرنده؛ و اینرسی ماند به اینرسی حرکتی تبدیل میشود و حتی برعکس. در نتیجه قاب سازه تغییر شکل داده و از حالت مستطیل خارج میشود. با فرکانس موج زلزله، این تغییر مرتب تکرار میشود.
بررسی اثر میان‌قابی در اجرای وال پست ساختمان
در توضیح اثر میان‌قابی باید بگوییم که هرگونه مانع در روند تغییرشکل ناشی از زلزله به عنوان اثر میان‌قابی نامیده می شود؛ از آنجا که این فشار بر سختی سازه موثر است و باعث جابه‌جایی نقطه مرکزی سختی میشود، مقاومت سازه کاملا نامناسب میشود. مد نظر داشته باشید که مطابق قانون فیزیک و مهندسی، تطابق نداشتن مرکز جرم و مرکز سختی، سبب ایجاد نیروی لنگری از مرکز سختی تا مرکز جرم میشود.
پس اثر میان قابیی باید در هنگام طراحی سازه بررسی شود:
- محاسبه اثرمیان قابی در طراحی سازه
- از بین بردن اثر میان قابی با جداسازی قاب و میانقاب به کمک وال پست
وال پست ساختمان: جداسازی دیوار میان قاب از قاب
برای حذف کنش دیوار و سازه، آنها را باید از هم جدا کرد. در روند اجرای وال پست بین دیوار و سازه (یعنی ستون‌ها و تیر) فاصله‌ای در نظر گرفته میشود. این فاصله با 2 فاکتور محاسبه میشود:
- ارتفاع سازه
- میزان نیروهای وارده
حدود انداازه : 2/5 تا 5 سانتی‌متر
پرکننده فاصله: مصالح نرم و قابل ارتجاع
فواید این پرکننده‌ها
- نیروهای متقابل سازه و دیوار راجذب می‌کند
- امکان اجرای نازک کاری را به وجود می‌آید
نحوه اجرای وال پست در اسکلت بتنی
برای اجرای وال پست در اسکلت بتنی ابتدا باید محل قرار گیری و ساخت وال پست، منطبق با نقشه مشخص شود. سپس نسبت به نصب ورق های اتصال در کف و سقف اقدام می شود. باید مدنظر داشته باشید که فاصله نصب وال پست در هنگام اجرای دیوار را خالی نگهدارید.
در ادامه و در هنگام ردیف کردن بلوک ها در هر دو ردیف باید از یک بست استفاده کرده و دو دیوار مجزا را به یکدیگر متصل کرد. پس از اتمام ساخت دیوار، از چهار میلگرد استفاده کرده و آن ها را به ورق های اجرا شده در کف و سقف جوش می دهیم.
پس از انجام این کار با استفاده از سیم آرماتوربندی نسبت به اتصال میلگردها به بست ها اقدام کرده و دو طرف دیوار را قالب می بندیم. در این مرحله داخل قالب ها بتن می ریزیم و در پایان پس از باز کردن قالب ها وال پستی منطبق بر ضخامت دیوار خواهیم داشت.
انواع وال پست از نظر نحوه اجرا کدام اند؟
استفاده از انکربولت، اجرای تسمه دور ستون، اتصال دیوار به ستون به واسطه استفاده از میلگرد، مهار دیوار به واسطه تعبیه میلگرد در داخل ستون ها، استفاده از میلگرد در کف برای مهار دیوار، مهار دیوار از طریق عبور میلگرد در داخل سوراخ قالب ها و اجرای وال پست به عنوان جان پناه
مزایای وال پست ساختمان
براساس آیین نامه‌های معتبر داخلی و خارجی
- پیش‌گیری از ایجاد ترک حین نازک کاری
- سهولت و سرعت بالای اجرا
- کاهش 20 – 30 درصدی هزینه پروژه وال پست
- کاهش بار مرده ساختمان
- بدون نیاز به ضد زنگ
- بدون نیاز به نصب فوم در کارگاه
- قابل استفاده برای مهار دیوارهای اکسپوز و نمایان
- بدون نیاز به کارگذاری پلیت بتن هنگام اجرای اسکلت
اشتباهات رایج در اجرای وال پست
در برخی موارد پیمانکار مراحل اجرای وال پست را تغییراتی می دهد. و یکی از دلایل قانع کننده انها، کاهش هزینه های احتمالی ساخت و ساز می باشد. به عنوان مثال: به جای استفاده از نبشی از میلگرد در اجرای کلاف های افقی استفاده می کنند. و یک اشتباه رایج دیگر، عدم اجرای پشت به پشت نبشی های افقی و قائم می باشد.
سخن پایانی
آن چه در این نوشته از ایده چین بررسی شد، در واقع معرفی وال پست و جزئیات مهم در اجرای آن می باشد. امیدواریم با مطالعه این نوشته به اطلاعات مفیدی در حوزه وال پست،و ویژگی ها و انواع آن آشنا شده باشید.
